Strona 1 z 6 12 grudnia 2008 roku Kongregacja Nauki Wiary opublikowała instrukcję zatytułowaną "Dignitas personae" - "Godność osoby". Stanowi ona odpowiedź Magisterium Kościoła na współczesne problemy bioetyczne - bez znajomości tego dokumentu trudno odpowiedzialnie zabierać głos w toczących się obecnie w Polsce dyskusjach o prawnym uregulowaniu kwestii zapłodnienia in vitro.
WPROWADZENIE
1. Każdej istocie ludzkiej, od
poczęcia aż po naturalną śmierć, należy się godność osoby.
Ta podstawowa zasada, wyrażająca wielkie „tak” dla ludzkiego
życia, powinna znaleźć się w centrum refleksji etycznej nad
badaniami naukowymi w dziedzinie biomedycyny, które w dzisiejszym
świecie nabierają coraz większego znaczenia. Urząd Nauczycielski
Kościoła już wielokrotnie się wypowiadał, aby wyjaśnić i
znaleźć rozwiązania dla związanych z tym problemów moralnych.
Szczególne znaczenie w tym zakresie ma Instrukcja Donum vitae (1). Po
dwudziestu latach od jej ogłoszenia okazało się jednak stosowne
dokonanie aktualizacji tego dokumentu. Wskazania owej
Instrukcji zachowują nienaruszoną wartość zarówno w odniesieniu
do przedstawionych w niej zasad, jak i wyrażonych ocen moralnych.
Jednak nowe technologie biomedyczne, stosowane w tej delikatnej
sferze ludzkiego życia i rodziny, rodzą dalsze wątpliwości,
szczególnie w dziedzinie badań na ludzkich embrionach oraz
wykorzystywania komórek macierzystych do celów terapeutycznych, jak
również w innych dziedzinach medycyny eksperymentalnej. Pojawiają
się w związku z tym coraz to nowe pytania wymagające odpowiedzi.
Szybkość postępów w nauce oraz informowanie o nich opinii
publicznej rozbudzają oczekiwania oraz rodzą wątpliwości w coraz
szerszych kręgach społeczeństwa. Często zabiega się u władz
ustawodawczych, aby podejmowały decyzje, zasięgając niekiedy
opinii społecznej, w celu prawnego uregulowania tych kwestii.
Te
powody skłoniły Kongregację Nauki Wiary do przygotowania nowej
Instrukcji o charakterze doktrynalnym, która omawia niektóre nowe
zagadnienia w świetle kryteriów podanych już w Instrukcji Donum
vitae i podejmuje inne kwestie, wcześniej rozważane, ale wymagające
dalszych wyjaśnień.
2. Przystępując do tej refleksji,
postanowiono mieć zawsze na względzie aspekty naukowe, korzystając
z analiz Papieskiej Akademii „Pro Vita” i licznych ekspertów,
aby zestawić je z zasadami antropologii chrześcijańskiej. Jasne
wskazania metodyczne i merytoryczne odnośnie do rozważania tych
problemów zawierają Encykliki Veritatis splendor (2) i Evangelium
vitae (3) Jana Pawła II oraz inne wypowiedzi Magisterium.
W
zróżnicowanej aktualnej panoramie filozoficznej i naukowej można
dzisiaj stwierdzić, że wielu kompetentnych naukowców i filozofów,
w duchu przysięgi Hipokratesa, pojmuje nauki medyczne jako posługę
wobec człowieka w jego słabości, w leczeniu jego chorób, jako
niesienie ulgi w cierpieniu i obejmowanie w równym stopniu niezbędną
opieką wszystkich ludzi. Są jednak przedstawiciele środowisk
filozoficznych i naukowych, którzy coraz większy rozwój
technologii biomedycznych rozpatrują w perspektywie zasadniczo
eugenicznej.
3. Kościół katolicki, przedstawiając zasady
i oceny moralne badań biomedycznych nad ludzkim życiem, kieruje się
zarówno światłem rozumu, jak i wiary, przyczyniając się do
wypracowania integralnej wizji człowieka i jego powołania, zdolnej
do przyjęcia wszelkiego dobra, jakie wynika z osiągnięć ludzi i
różnych tradycji kulturowych oraz religijnych, które nierzadko
okazują wielki szacunek życiu.
Magisterium spogląda z
otuchą i ufnością na taką perspektywę kulturową, w której
nauka postrzegana jest jako cenna służba na rzecz integralnego
dobra życia i godności każdej istoty ludzkiej. Zatem Kościół
patrzy na badania naukowe z nadzieją, życząc sobie, aby liczni
chrześcijanie przyczyniali się do postępu biomedycyny i dawali
świadectwo wiary w tej dziedzinie. Pragnie ponadto, aby z rezultatów
tych badań można było korzystać również w regionach ubogich i
doświadczonych przez choroby, aby zaradzić potrzebom najpilniejszym
i najbardziej dramatycznym z punktu widzenia humanitarnego. I pragnie
również być blisko każdej osoby, która cierpi fizycznie i
duchowo, nie tylko po to, aby nieść pociechę, lecz także światło
i nadzieję. One dają poczucie sensu również w chwilach choroby i
w doświadczeniu śmierci, które w istocie należą do ludzkiego
życia, naznaczają jego historię i otwierają je na tajemnicę
Zmartwychwstania. Spojrzenie Kościoła jest rzeczywiście pełne
ufności, ponieważ «życie zwycięży: ta nadzieja nie może nas
zawieść. Tak, życie zwycięży, ponieważ po stronie życia stoi
prawda, dobro, radość, prawdziwy postęp. Po stronie życia stoi
Bóg, który miłuje życie i obficie nim obdarza» (4).
Niniejsza
Instrukcja jest skierowana do wiernych i wszystkich tych, którzy
szukają prawdy (5). Składa się ona z trzech części: pierwsza
przypomina niektóre aspekty antropologiczne, teologiczne i etyczne o
fundamentalnym znaczeniu; druga zajmuje się nowymi problemami
związanymi z prokreacją; trzecia analizuje niektóre nowe
propozycje terapii, z którymi wiąże się dokonywanie manipulacji
na embrionach i ingerencja w dziedzictwo genetyczne człowieka.
|